Czas pracy – jakie są normy i wymiary?
Czas pracy to czas, który pracownik poświęca na czynność wykonywaną w ramach zatrudnienia. Normy i wymiary czasu pracy określa kodeks pracy oraz umowy zawierane między pracownikiem a pracodawcą.
Normy czasu pracy
W Polsce normy czasu pracy wynoszą maksymalnie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Jednakże, zgodnie z kodeksem pracy, możliwe jest przedłużenie czasu pracy do 12 godzin dziennie, ale tylko w określonych sytuacjach.
Przykładowo, pracodawca może przedłużyć czas pracy, gdy zajdzie konieczność wykonania pilnej pracy lub zaspokojenia nagłych potrzeb pracodawcy, a także w przypadkach, gdy praca jest wykonywana w ciągu 24 godzin na dobę lub w warunkach pracy, w których przerwy w ciągu dnia są zastąpione krótkimi przerwami w ciągu całego dnia.
Wymiar czasu pracy
Wysokość wynagrodzenia pracownika zależy od wymiaru czasu pracy. W Polsce pracownicy pełnoetatowi pracują przez określony czas – najczęściej jest to 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo.
Pracownicy niepełnoetatowi pracują mniej niż pełny wymiar godzin. Pracownicy zatrudnieni na pół etatu pracują np. połowę standardowego wymiaru czasu pracy, czyli około 20 godzin tygodniowo. Warto jednak pamiętać, że zarobki niepełnoetatowców są niższe niż pracowników pełnoetatowych.
Formy czasu pracy
Formy czasu pracy to kolejny aspekt związany z normami i wymiarami czasu pracy. W Polsce występują następujące formy czasu pracy:
– Praca w systemie zmianowym – wykonywana przez całą dobę, w określonych porach, przez pracowników służb medycznych, straży pożarnej, policji czy transportu publicznego.
– Praca w systemie ciągłym – wykonywana przez całą dobę, przez kilka dni lub kilka tygodni. Pracownicy pracują na zmiany, np. przez 24 godziny, a następnie odpoczywają przez tyle samo czasu.
– Praca w systemie dyżurów – praca, którą pracownik wykonuje poza godzinami pracy, ale musi być dostępny do podjęcia pracy. W tym przypadku należy pamiętać o wynagrodzeniu za czas trwania dyżuru, który nie jest uważany za czas pracy.
Podsumowanie
W Polsce normy czasu pracy są ściśle określone przez kodeks pracy. Pracownicy pełnoetatowi pracują przez określony czas (8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo), a pracownicy niepełnoetatowi pracują mniej niż pełny wymiar godzin. Formy czasu pracy to kolejny element, który należy wziąć pod uwagę. Warto pamiętać, że pracodawca może przedłużyć czas pracy tylko w określonych sytuacjach i z zachowaniem warunków określonych w kodeksie pracy.
